Sinh ra trong một gia đình nông dân, trong dòng họ nổi tiếng ở một làng ven đô Huế có truyền thống hiếu học, khoa bảng và làm quan, có truyền thống cần cù, sáng tạo trong lao động sản xuất đã góp phần định hình, sản sinh ra tính cách, ý chí kiên cường và tư tưởng cách mạng ở người thanh niên Nguyễn Vịnh - Nguyễn Chí Thanh. Ông sớm tham gia cách mạng (20 tuổi) và được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam tháng 7-1937 (lúc 23 tuổi). Trên cương vị lãnh đạo ở chiến trường miền Trung, ông đã kịp thời định hướng tư tưởng và chỉ đạo quân, dân miền Trung kiên quyết bám đất, bám làng xây dựng cơ sở cách mạng, đẩy mạnh phát triển chiến tranh du kích. Ông khẳng định: mất đất nhưng chưa mất nước, có lòng tin, có dân là có tất cả. Trên lĩnh vực quân sự, Đại tướng có công lao to lớn trong xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, phát triển đường lối quân sự, nghệ thuật quân sự, xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, kiên quyết giữ vững thế tiến công, xây dựng lực lượng, cách đánh “gần”, trở thành một tướng lĩnh lừng danh trên chiến trường đánh Mỹ.