Xuyên suốt tiến trình lịch sử, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc là mối quan hệ đặc biệt, luôn phản ánh đúng thực trạng “vừa hợp tác, vừa đấu tranh” trong nhiều thời kỳ. Thái độ của Trung Quốc đối với cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam nói chung và đối với Hội nghị Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình nói riêng đã phản ánh rõ điều này. Trên cơ sở những tư liệu về quan hệ Việt Nam - Trung Quốc, về chính sách đối ngoại của Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ, về quan hệ của Việt Nam với các nước xã hội chủ nghĩa… bài viết sẽ phân tích bối cảnh quốc tế tác động đến Hội nghị Paris, khái quát về Hội nghị và tập trung lý giải thái độ, chính sách của Trung Quốc trong tiến trình đàm phán ở Paris nhằm chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình cho Việt Nam. Trên cơ sở đó, chúng tôi rút ra một số nhận định và bài học kinh nghiệm về sự ứng đối của Việt Nam trước thái độ của Trung Quốc bằng tinh thần độc lập, tự chủ trong ngoại giao - một nhân tố quan trọng đảm bảo cho thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ