Giáo dục đại học là một trong những vấn đề văn hóa xã hội nổi bật ở miền Nam Việt Nam thời kỳ 1954 - 1975. Nghiên cứu hệ thống giáo dục đại học ở miền Nam Việt Nam thời gian này, dễ nhận thấy rằng vấn đề tự trị trong các cơ sở giáo dục đại học được chính quyền cũng như các viện đại học hết sức coi trọng. Với cách tiếp cận ấy, hệ thống giáo dục đại học ở miền Nam Việt Nam đã luôn được chính quyền tạo điều kiện thuận lợi về tổ chức cũng như hoạt động sao cho sự tự trị luôn được bảo đảm ở mức cao nhất (về tổ chức, quản trị viện đại học; tự chủ trong quá trình đào tạo và vấn đề tự do học thuật; ngân sách hoạt động của các viện đại học). Nét đặc sắc đó đã góp phần làm nên dấu ấn và vị thế của giáo dục đại học trong đời sống xã hội ở miền Nam Việt Nam thời kỳ 1954 - 1975.