Trong lịch sử triết học, những quan niệm khác nhau về tự do phát triển như một dòng chảy liên tục, bắt đầu từ triết học cổ đại và đạt đến đỉnh cao trong triết học Mác - Lênin. Và mặc dù còn nhiều hạn chế như chưa nhìn thấy được nguồn gốc kinh tế, nguồn gốc giai cấp của vấn đề về tự do, đặc biệt việc giải quyết vấn đề còn mang nặng tính duy tâm hoặc siêu hình nhưng triết học phương Tây trước Mác đã để lại nhiều giá trị lịch sử tích cực trong quan niệm về tự do. Đó chính là cơ sở, là tiền đề quan trọng cho sự ra đời lý luận về tự do trong triết học Mác - Lênin.