Ngôn ngữ độc thoại tồn tại khá phổ biến trong thực tế sử dụng ngôn ngữ, nó được thể hiện rõ ràng và cụ thể trong tiểu thuyết nghệ thuật (kịch, tiểu thuyết, truyện ngắn). Sự tái hiện độc thoại vào tiểu thuyết nghệ thuật tuy không thể đảm bảo tuyệt đối tính khách quan, nguyên bản của ngôn ngữ nói nhưng ở một mức độ nhất định, các nhà văn luôn phải tôn trọng các đặc tính thuộc về bản chất, các nguyên tắc nảy sinh và sự hành chức của nó. Tìm hiểu dạng ngôn ngữ nói này trong văn học là tìm hiểu cách thức tổ chức ngôn ngữ nghệ thuật của nhà văn, góp phần nhận diện phong cách ngôn ngữ tác giả.