Lịch sử luôn là đối tượng phản ánh đặc thù của văn học nghệ thuật. Tri nhận về lịch sử, các nhà văn không nhằm truy tìm bằng chứng cho sự thành công hay thất bại của một yếu nhân, triều đại nào, cốt lõi của vấn đề là truy tìm chân lý của sự sống. Từ quá khứ đến hiện tại và tương lai là một dòng chảy không hồi kết. Bài học thành công hay thất bại của lịch sử gắn liền với các yếu nhân luôn mang ý nghĩa soi đường qua các thời đại nối tiếp nhau. Phải chăng đó là chủ đề minh sư mà nhà văn Thái Bá Lợi muốn nói đến qua chuyện mở cõi của Nguyễn Hoàng? Bài viết tập trung làm sáng tỏ cách tiếp cận và biện giải của nhà văn Thái Bá Lợi về lịch sử thông qua nhân vật Nguyễn Hoàng với hành trình mở cõi trong tiểu thuyết Minh sư.