Nghiên cứu thần thoại và truyền thuyết dân gian người Việt, từ góc nhìn cổ mẫu văn hóa, chúng tôi nhận thấy sự xuất hiện đặc biệt của hệ thống các nân vật mang thiên tính nữ. Họ có thể là những nữ thần trong vai trò tạo sinh sự sống, bảo hộ nhân dân, cũng có thể là nữ anh hùng dân tộc với những chiến công hiển hách, hoặc đơn giản trong vai trò của những người phụ nữ bình thường với thiên chức của một người mẹ, người vợ. Sự xuất hiện không hề khiêm tốn của thế giới hình tượng các nhân vật nữ trong thần thoại và truyền thuyết dân gian người Việt đã tạo nên mối dây liên kết với hệ hình lí thuyết phê bình cổ mẫu. Đặt hệ thống nhân vật nữ trong tương quan với mô hình cổ mẫu Mẹ của lí thuyết phê bình cổ mẫu, chúng tôi hi vọng sẽ mang đến những kết quả nghiên cứu có giá trị mở rộng biên độ và nội hàm ý nghĩa của thế giới hình tượng các nhân vật nữ có trong thần thoại và truyền thuyết dân gian người Việt. Từ đó góp phần khẳng định giá trị của văn học dân gian trong đời sống văn hóa con người.