Trong hơn hai thập niên đầu của thế kỷ XXI, trước những biến động của tình hình quốc tế và khu vực cũng như bối cảnh trong nước, Nhật Bản đã có những điều chỉnh chiến lược về chính sách đối ngoại. Nếu như trước đây, vai trò của Nhật Bản ở khu vực Đông Nam Á chủ yếu chỉ dừng lại ở cung cấp viện trợ để hỗ trợ các nước trong khu vực phát triển kinh tế - xã hội thì hiện nay Nhật Bản mở rộng vai trò của mình ra các lĩnh vực khác, đặc biệt là an ninh - quốc phòng. Bằng việc hệ thống hóa các tài liệu có liên quan, bài viết sẽ phân tích những điều chỉnh chiến lược của Nhật Bản với khu vực Đông Nam Á để thông qua đó gợi mở một số hàm ý chính sách cho Việt Nam trong việc ứng xử quan hệ với Nhật Bản, nhằm góp phần tạo điều kiện thuận lợi phát triển đất nước, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.