VAI TRÒ CỦA NƯỚC ĐỨC THỨ BA TRONG QUÁ TRÌNH THỐNG NHẤT NHỮNG NĂM 1848-1871
Nguyễn Mậu Hùng
Nước Đức thứ ba là một tập hợp của các lực lượng chính trị tham gia vào quá trình giải quyết vấn đề nước Đức thế kỷ XIX bên cạnh cuộc đua song mã giữa Áo và Phổ. Thoạt đầu, người ta dùng khái niệm này chủ yếu để chỉ các nhà nước yếu thế trong Liên bang Đức 1815-1866. Tuy nhiên, khái niệm này sau đó cũng được dùng để chỉ các lực lượng cách mạng theo khuynh hướng giai cấp, phi chính phủ, và liên quốc gia ở nước Đức giữa thế kỷ XIX. Sự ra đời của các lực lượng thứ ba trong tiến trình thống nhất nước Đức 1848-1871 không chỉ nói lên nhu cầu liên minh, hợp tác, và thống nhất của các nhà nước nói tiếng Đức đương thời, mà còn cho thấy một thực tế rằng chia rẽ và phân quyền gắn liền với yếu đuối và mâu thuẫn. Mặc dù vậy, nước Đức thứ ba chưa bao giờ là một thách thức thực sự đối với cả Áo lẫn Phổ trong cuộc đua cho vị trí lãnh đạo thế giới nói tiếng Đức giữa thế kỷ XIX.